Leonardo da Vinci

Doğumu 15 Nisan 1452 İtalya / Floransa
Ölümü 2 Mayıs 1519 İtalya / Amboise
İtalyan Rönesans mimarı, müzisyen, anatomist, mucit, mühendis, heykeltraş, geometrisyen ve ressamdır.
En önemli yapıtları Mona Lisa (1503 - 1507) ve Son Yemek’tir (1495 - 1497).
Rönesans
sanatını doruğuna ulaştırmış, yalnız sanat yapıtlarıyla değil çok
çeşitli alanlardaki araştırmaları ve buluşlarıyla da tanınan, dünyanın
gelmiş geçmiş en büyük sanatçılarından biridir.
Hayatı
Leonardo,
genç bir noter olan Ser Piero da Vinci'nin ve muhtemelen bir çiftçi
kızı olan Caterina'nın evlilik dışı çocuğu olarak İtalya'da, Floransa
kentine bağlı Vinci kasabası yakınlarındaki Anchiano'da dünyaya geldi.
Leonardo
Avrupa'daki modern isimlendirme kurallarının oluşmasından önce dünyaya
gelmişti; bu yüzden tam ismi, "Vincili Piero'nun oğlu Leonardo"
manasına gelen "Leonardo di Ser Piero da Vinci"dir. Leonardo eserlerini
ya "Leonardo" ya da "Io, Leonardo (Ben, Leonardo)" olarak imzalamıştır.
Her
ne kadar somut kanıtlar bulunmasa da, Leonardo’nun annesi Caterina'nın
Piero'ya ait olan Ortadoğulu bir köle olduğu tahmin ediliyor.
Leonardo’nun doğduğu yıl, babası Albiera adındaki ilk eşi ile evlendi,
Caterina ile ise hiç bir zaman evlenmedi.
Leonardo’ya bebekliğinde
annesi baktı, ancak birkaç yıl sonra annesi başka biriyle
evlendirilerek komşu kasabaya yerleşince Leonardo, babasının da nadiren
uğradığı büyükbabasının evinde yaşamaya başladı, arada sırada
Floransa’ya babasının evine giderdi. Babasının ilk eşinden çocuğu
olmadığı için aileye kabul edilebilmişti ama hiç bir zaman meşru bir
çocuk olarak görülmedi ve amcası Francesco dışında ailesindeki kimseden
sevgi görmedi.
14 yaşına kadar Vinci’de yaşayan Leonardo, büyükanne
ve büyükbabasının ardı ardına ölmesi üzerine 1466’da babası ile
birlikte Floransa’ya gitti. Evlilik dışı çocukların üniversiteye
gitmesi yasak olduğundan üniversite öğrenimi görme şansı yoktu. Küçük
yaştan itibaren çok güzel çizimler yapan Leonardo’nun resimlerini
babası, dönemin ünlü ressam ve heykeltraşı Andrea del Verrocchio'ya
gösterince, Verrochio kendisini çırak olarak yanına aldı. Leonardo onun
yanında Lorenzo di CrediPietro Perugino gibi ünlü sanatçılarla çalışma
fırsatı buldu. Atölyede sadece resim yapmayı değil, lir çalmayı da
öğrendi. Büyük ihtimalle eşcinsellikle de bu atölyede tanıştı. 1476’da
oğlancılıkla suçlandığında yargılandı ve suçsuz bulundu. İdam korkusu
ve utançla tanıştı.
Floransa’yı 1482’de terkederek Milano Dükü
Sforza’nın hizmetine girdi. Dükün hizmetine girebilmek için köprüler,
silahlar, gemiler, bronz,mermer ve kilden heykeller yapabileceğini
anlattığı ancak göndermediği mektup bütün zamanların en olağanüstü iş
başvurusu sayılır.
Leonardo, 1499’da şehir Fransızlar tarafından
alınıncaya kadar 17 yıl boyunca Milano Dükü için çalıştı. Dük için
sadece resim ve heykeller yapmak, festivaller organize etmekle
uğraşmadı; aynı zamanda binalar, makineler ve silahlar geliştirdi. 1485
- 1490 yıllarında doğa, mekanik, geometri, uçan makineler, kiliseden
kale ve kanal yapımına kadar her türlü mimari ile ilgilendi; anatomi
çalışmaları yaptı; öğrenciler yetiştirdi. İlgi alanı o kadar genişti ki
başladığı çoğu işi bitiremiyordu. 1490 - 1495 yıllarında çalışmalarını
ve çizimlerini deftere kaydetme alışkanlığı geliştirdi. Bu çizimler ve
defter sayfaları, müzeler ve kişisel koleksiyonlarda toplanmıştır. Bu
koleksiyonculardan birisi de Leonardo’nun hidrolik alanındaki
çalışmalarının el yazmalarını toplayan Bill Gates’dir.
1499’da
Milano şehrinin Fransızlarca alınmasından sonra şehri terkeden ve yeni
bir koruyucu aramaya başlayan Leonardo, 16 yıl boyunca İtalya’da
seyahat etti. Pek çok kişi için çalıştı, çoğu eserini yarım bıraktı.
İnsanlık
tarihinin en iyi resimlerinden birisi kabul edilen Mona Lisa için
1503’te çalışmaya başladığı söylenir. Bu resmi tamamladıktan sonra hiç
yanından ayırmamış, tüm seyahatlerinde yanında taşımıştı. 1504’te
babasının ölüm haberi üzerine Floransa’ya döndü. Miras hakkı için
kardeşleri ile mücadele verdi ancak çabası sonuçsuz kaldı. Ancak çok
sevdiği amcası tüm varlığını ona bıraktı.
1506 yılında Leonardo, bir
Lombardiya aristokratının 15 yaşındaki oğlu olan Kont Francesco
Melzi'yle tanıştı. Melzi, hayatının geri kalanında onun en iyi
öğrencisi ve en yakını oldu. 1490’da 10 yaşında iken korumasına aldığı
ve Salai adını verdiği genç de 30 yıl boyunca onunla beraber olmuş,
ancak öğrencisi olarak bilinen bu genç hiç bir sanatsal ürün
üretmemişti. Leonardo, sevgilisi oldukları da sık sık iddia edilen bu
iki dostla İtalya’yı birlikte dolaşmıştı.
1513 - 1516 arasında
Roma’da yaşadı ve Papa için geliştirilen çeşitli projelerde yer aldı.
Anatomi ve fizyoloji alanında çalışmaya devam etti ancak Papa,
kadavralar üzerinde çalışmasını yasakladı.