Osmanlı padişahlarının ikincisi.
Saltanatı: 1326-1360
Babası: Osman Bey - Annesi: Mal Hatun
Doğumu: 1281 Vefatı: 1360
Sultan Osman Gazi'nin oğlu olup, dedesi Ertuğrul Gazi'nin vefat ettiği
1281 senesinde Söğüt'te doğdu. Küçük yaştan itibaren tam bir disiplin
ve intizam ile istikbalin beyi olacak şekilde yetiştirildi. Şeyh
Edebali ve Dursun Fakih gibi alimlerden ilim öğrenip, feyz aldı.
Gençliğinden itibaren Bizans tekfurlarıyla olan gazalara katıldı.
Kumandanlık ve devlet idaresi konularında bilgi ve tecrübe kazandı.
Babasının yaşlılığı dolayısıyla 1324'ten itibaren devlet idaresinin
başına geçti. Osman Gazi, onu Bursa'nın fethiyle görevlendirdi.
Orhan Bey'in 1326'da Bursa'yı fethi sırasında Osman Gazi vefat etti.
Babasının naşını Bursa'da Gümüşlü Kümbet'e naklettikten sonra Osmanlı
Devleti'nin ikinci sultanı olarak tahta geçti ve devlet merkezini
Yenişehir'den Bursa'ya nakletti.
Bundan sonra fetih ve gaza hareketlerine hız veren Orhan Gazi, 1329'da
Bizans kuvvetlerini Pelakanon'da ağır bir yenilgiye uğrattıktan sonra
1330'da İznik'i aldı. Devletin geçici merkezi haline getirilen İznik
şehri imar edilerek, İslamî eserlerle süslendi. Orhan Gazi, İznik'in en
büyük kilisesini camiye çevirerek burada Cuma namazı kıldı.
Fetih hareketlerine devam eden Orhan Gazi, 1331'de Taraklı, Mudurnu ve
Göynük kasabalarını, 1333'de Gemlik, 1336'da Kirmastı, Mihaliç ve
Ulubat kasabalarını zaptetti. 1337'de İzmit'in fethi ile Kocaeli
yarımadasının tamamı Osmanlıların eline geçti.
1353'te Bizans'taki iç karışıklıklardan faydalanan Orhan Gazi,
Gelibolu'da Çimbe kalesine sahip oldu. Bu, Osmanlıların Rumeli'ye
geçerek bölgeyi tanımaları ve gelecekteki fetihleri bakımından önemli
rol oynadı. Nitekim oğlu Süleyman Paşa'yı Rumeli'deki kuvvetlerin
başına tayin eden Orhan Gazi, Bolayır'dan Tekirdağ'a kadar olan bölgeyi
fethettirdi.
Diğer taraftan Anadolu'da da birliği sağlama çalışmalarına hız veren
Orhan Gazi; Karesioğullarından 1345'te Balıkesir'i, 1350'de ise Bergama
ve Edremit'i, Eretna beyliğinden de 1354'te Ankara'yı aldı.
Orhan Gazi, büyük oğlu Süleyman Paşa'nın 1359'da bir av sırasında attan
düşerek vefat etmesi üzerine üzüntüsünden hastalandı ve 1360 yılında
vefat etti. Bursa'daki Gümüşlü Kümbet'e defnedildi. Yerine oğlu I.
Murat geçti.
Şahsiyeti nesillere örnek mahiyette olan Orhan Gazi, halim-selim olup,
son derece merhametliydi. Kolay kızmaz, kızınca da belli etmezdi.
Askerlerini ve tebeasını kendisinden fazla korurdu. Çok adildi.
"Adaletin en kötüsü geç tecelli edenidir. Sonunda hüküm isabetli olsa
geciken adalet zulümdür." buyururdu. Orhan Gazi'nin İslam ahlakına
hayran olup, adaletine gıpta eden hıristiyanlar kendi soyundan ve
dininden hanedanların yerine, Osmanlı idaresini tercih ederlerdi.
Orhan Gazi devrinde fethedilen beldeler ilmî, mimarî ve sosyal
tesislerle süslendi. İznik fethedilince, manastırını medreseye
çevirterek ilk Osmanlı medresesini kurdu. Yine İznik'te yaptırdığı
imaretin açılışında kendi eliyle fakirlere ve gazilere aş dağıttı.
Ahalisinden müslim ve gayr-i müslim hiç kimsenin aç kalmamasına gayret
etti.
Cihattan vazgeçmez ve emri altındakileri devamlı Allahü tealanın dinini
yaymaya teşvik ederdi. Oğlu Murat Gazi'ye "Oğul! Cennet mekan babam
Osman Gazi Han bir avuç toprağı beylik yaptı. Biz Allah'ın izniyle
beyliği sultanlığa çevirdik. Sen daha da büyüğünü yapacaksın!
Osmanlı'ya iki kıta üzerine hükmetmek yetmez. Zira İ'la-yı kelimetullah
(Allahü tealanın ismi şerifini yüceltmek, İslamiyet'i yaymak) azmi iki
kıtaya sığmayacak yüce bir azimdir." diyerek son vasiyetini yapmıştır.
Hakkında Yazılanlar
1.Orhan Gazi
Hayatı / Mefkuresi / Mücadelesi
Yavuz Bahadıroğlu
Yeni Asya Yayınları / Biyografiler Dizisi
Bu kitapta, Orhan Gazinin, beyliğin toprak genişliğini altı kat
arttırarak 95 bin kilometrekareye çıkardığını, devletin nüfusunu 3
binden 3 milyona vardırdığını, 0 bin kişilik bir ordu beslediğini ve bu
ordunun sefer anında 100 bine ulaştığını, ilim adamlarıyla el ele
vererek devleti imar ettiğini, hıristiyan halkın, idarecilerin
zulmünden bıkarak Orhan Gazinin adaletine sığındıklarını,
üçük bir beylikten koca devletin temelinin nasıl atıldığını bulacaksınız.